موارد سلب حضانت از پدر و مادر

موارد سلب حضانت از پدر و مادر و والدین : حضانت فرزندان یکی از مهمترین مواردی است که در زمان طلاق و متارکه مطرح می گردد. موارد سلب حضانت از پدر و مادر نیز اصولا بعد از مسئله طلاق و زمانی مطرح می شود که حضانت فرزندان برای مدتی بر عهده یکی از طرفین بوده است و اکنون شواهد کافی برای سلب این حق وجود دارد. البته در زمان طلاق و متارکه نیز که مسئله حضانت فرزندان مطرح می شود می توان با اشاره به موارد سلب حضانت از پدر و مادر، یکی از آن ها یا هردو را حضانت فرزندان محروم نمود. این مسئله را در ادامه به صورت واضح تر بیان می کنیم.

توضیحاتی در رابطه با حضانت فرزندان

طبق قوانین جدید وظیفه نگهداری از فرزندان تا سن 7 سالگی بر عهده مادر است. بنابراین تفاوتی ندارد که طفل مورد نظر دختر است یا پسر! شرایط روحی و عاطفی مادر و فرزند اقتضا می کند که تا سن 7 سالگی فرزندان از مادر خود جدا نشوند. بعد از 7 سالگی مسئله دختر یا پسر بودن فرزندان مطرح می شود. درواقع دختران تا سن 9 سالگی و پسران تا سن 15 سالگی باید در حضانت پدر باقی بمانند.

بعد از سن بلوغ هیچ کدام از طرفین حق نگهداری فرزندان به اجبار را ندارند بلکه فرزندان باید شخصا در این زمینه تصمیم گیری کنند. درواقع دختر در 9 سالگی و پسر در 15 سالگی تعیین می کند که می خواهد با پدر خود زندگی کند یا مادر خود! حتی می توانند شخص ثالثی را در چارچوب قانون برای این امر انتخاب کرده و در منزل وی سکونت نمایند. در این خصوص می توان به منزل پدربزرگ و مادربزرگ اشاره نمود.

سلب حضانت از پدر و مادر

قوانین داخلی ایران هرچند محدوده مشخصی را از لحاظ سن و سال برای تعیین تکلیف حضانت فرزندان مشخص نموده است با این حال مصلحت طفل را طی قوانین متعددی مورد توجه قرار داده است و تعیین می کند که مصلحت طفل باعث می شود تا در برخی از شرایط به نحو دیگری تصمیم گیری نمود. این امر در برخی از موارد باعث سلب حضانت از پدر و مادر می شود. مواردی که طبق قانون باعث می گردد تا حضانت فرزندان از پدر و مادر یا یکی از آن ها سلب گردد عبارتند از:

• اعتیاد زیان آور به الکل ، مواد مخدر و قمار
• اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
• ابتلاء به بیماری های روانی با تشخیص پزشک قانونی
• سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق
• ضرب و جرح خارج از حد متعارف

لازم به ذکر است که این موارد حصری نبوده و طبق قانون هر نوع فعل و انفعالی که مشمول عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی تلقی گردد باعث سلب حضانت فرزندان از پدر و مادر می گردد.

چه کسانی می توانند درخواست سلب حضانت بدهند؟

سوالی که مطرح می شود این است که چه کسانی می توانند علیه پدر و مادری که صلاحیت نگهداری از فرزند خود را ندارند شکایت کیفری مطرح کند یا دادخواست حقوقی بدهد. نکته حائز اهمیت این است که سلب حضانت نیاز به یک اتهام کیفری در خصوص یکی از مسائل فوق دارد و در دادگاه حقوقی نیز حل و فصل نمی شود. بنابراین فردی که قرار است در راستای سلب حضانت اقدام نماید باید در ابتدا از طرق کیفری اقدام نماید.

نکته دیگر اینکه هر فردی که شاهد سوء رفتار و سوء مراقبت از کودک ( اعم از مراقبت جسمی، روحی یا عاطفی) است می تواند مراجع را از وقوع چنین مسئله ای آگاه کند اما در حالت عمومی اصولا فرد مقابل که طبق قانون حق حضانت را ندارد برای شکایت از این امر اقدام می نماید. وی در ابتدا باید یکی از موارد عدم مراقبت یا انحطاط اخلاقی را مطرح کند و در صورت اثبات نیز می تواند درخواست سلب حضانت بدهد.

در برخی از شرایط شاهد این مسئله بوده ایم که هم پدر و هم مادر شرایط حضانت فرزند را ندارند. در این شرایط اصولا دادستان به دفاع از طفل پرداخته و سعی می کند شرایط نگهداری از آن را توسط یکی از نزدیک ترین اعضای خانواده مهیا نماید یا کودک را به یکی از مراکز مجاز نگهداری از کودکان برای نگهداری معرفی نماید. بنابراین مصلحت طفل و فرزندانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند حکم می کند تا هر فردی که از اوضاع این کودکان مطلع می شود نسبت به سلب حضانت از پدر و مادر آن ها اقدام نماید.