عفو و شرایط حقوقی آن

شرایط و ویژگی های عفو در قانون : حتما بارها و بارها برای شما عزیزان پیش آمده است که در اخبار ببینید و بشنوید که به مناسبت عید های مختلف و یا در زمان سالگرد اتفاق های مهم جمهوری اسلامی همانند 22 بهمن،ولادت رسول اکرم،ولادت امیرالمومنین،ولادت حضرت فاطمه زهرا،عید سعید فطر،عید قربان،عید غدیر خم و دیگر مناسبت ها که در آیین نامه عفو و بخشودگی به تفصیل توضیح داده شده است .

دولت و حکومت برای یک سری از جرائم عفو در نظر گرفته اند و یا اگر در پرونده ای درگیر بوده باشید و یا از اطرافیانتان کسی درگیر بوده باشد ، ممکن است شنیده باشید که مجرم و یا جرم ارتکابی ، مشمول عفو شده است.در این مقاله قصد داریم به شما عزیزان مبحث عفو را باز کنیم و به شما توضیح دهیم.

تعریف عفو

عفو از کلمه بخشیدن و بخشودگی آمده است و در لغتنامه های فارسی نیز به همین صورت معنا شده است.در قانون و قوانین اسلامی نیز عفو منطبق با معنای لغوی خودش معنا و تعریف میشود.یعنی زمانی که کسی به جرمی محکوم شده است و دولت و یا حکومت تصمیم میگیرد او را عفو کنند و در واقع از جرم او صرف نظر کند و از مجازات و تنبیه او دست بردارد.

انواع عفو

مطابق قانون ،شرایط عفو به دو نوع عفو خصوصی و عفو عمومی تقسیم بندی میگردد که هریک تعاریف جداگانه و متفاوتی دارند و دارای احکام متفاوتی از یکدیگر نیز میباشند که در ادامه به توضیح آنان خواهیم پرداخت.

عفو خصوصی

عفو خصوصی آن است که در ماده 96 قانون مجازات اسلامی تعریف شده است.عفو خصوصی با عفو عمومی تفاوت دارد و منشا عفو خصوصی و اختیار عفو خصوصی با رهبری پس از پیشنهاد قوه قضائیه میباشد.

عفو خصوصی از موارد سقوط مجازات هاست و برخلاف عفو عمومی ، آثار محکومیت را به طور کلی زائل نمیکند و آثار تبعی جرم پس از عفو خصوصی باقی میماند.

عفو خصوصی در مواردی است که پرونده ای بسیار پیچیده که از حق الناس نیز نمیباشد در حال رسیدگی است و رئیس قوه قضائیه ، به رهبری پیشنهاد میدهد تا به جای مجازات مجرم ، وی را عفو کنند.

عفو خصوصی از مواردی است که همانند توبه فقط در یک سری جرائم خاص همانند حدود بعد از اثبات جرم نیز راه دارد و میتواند از عوامل سقوط مجازات ها پس از اثبات حدود به جز قذف که حق الناس میباشد ، باشد.

برای مثال در جرم محاربه پس از اثبات جرم چنانچه با اقرار ثابت شده باشد ، رئیس قوه قضائیه میتواند عفو مرتکب را از رهبری درخواست کند و یا در حدود برای مرتبه سوم یا چهارم نیز که مجازات حبس ابد یا اعدام را حسب مورد در پی دارد ، میتواند مرتکب ، مورد عفو قرار گیرد.

عفو عمومی

عفو عمومی بر خلاف عفو خصوصی با قانون گذار و مجلس است ؛ یعنی برای یک مناسب خاص برای مثال عید نوروز یا سالروز جمهوری اسلامی ایران (12 فروردین) ، قوه مقننه تصمیم میگیرد که به یک سری جرائم خاص عفو بدهد برای مثال حبس های زیر 3 ماه.عفو عمومی بر خلاف عفو خصوصی تمامی آثار تبعی محکومیت را زائل میکند.

جرائمی که نمیتوان به آن ها عفو داد

مطابق آیین نامه کمیسیون عفو و بخشودگی ، به برخی از جرائم نمیتوان عفو داد.جرائمی همانند جرائم سازمان یافته،مرتکبین زنای به عنف ، سرقت مسلحانه، اختلاس، ارتشا ، آدم ربایی و …