تعریف اعتبار امر مختومه و نکات مهم حقوقی آن

• اعتبار امر مختومه چیست ؟
• چه كاربردي دارد؟
• در چه مواردي ميتوان به اعتبار امر مختومه استناد كرد و فايده استناد به آن چيست؟
• آيا اعـتبار امر مـختومه فقط در امور حقوقى كاربرد دارد و يا در امور كيفرى نيز كاربرد دارد؟

معناي اعتبار امر مختومه

مختومه در لغت يعني موضوعي كه خاتمه يافته است ، تمام شده است و در اصطلاح حقوقي نيز به اين معني است كه موضوعي كه در خصوص آن دادخواست و يا شكوائيه تنظيم شده است و نوبت رسيدگي آن شده است ، حكم قطعي صادر شده باشد و رسيدگي آن خاتمه يافته باشد. در ادامه با عدل محور همراه باشید..

حال هر راي كه خاتمه يافته باشد و رسيدگي آن تمام شده باشد اعتبار امر مـختومه ندارد و قطعاً داراي شرايط خاص خودش ميباشد.

شرايط اعتبار امر مختومه

با توجه به هر آنچه كه گفته شد ، اعـتبار امر مختومه داراي شرايط و ويژگي هاي خاص خودش ميباشد كه در ادامه به توضيح آن خواهيم پرداخت.

١.وحدت اصحاب دعوي :

به اين معني است كه راي كه ميخواهيم از اعتبار امر مختومه برخوردار باشد بايد وحدت اصحاب دعوي داشته باشد يعني همان نفراتي كه در دعوي قبلي طرح دعوي نموده اند ، طرح دعوي جديد كرده باشند.

٢.وحدت سبب دعوي :

به اين منظور است كه دعوي جديد همان سبب و دليل دعوي قبلي را داشته و دعوي جديد با سبب و دليل جديد نبوده باشد.

٣.وحدت موضوع دعوي:

يعني همان موضوع دعوي قبلي در دعوي جديد مطرح شده باشد و قابليت رسيدگي مجدد نداشته باشد و موضوع جديدي نباشد.

فايده اعتبار امر مختومه

بايد بدانيد كه دادگاه ها براي رسيدگي مجدد به پرونده هاي خود وقت و زمانى ندارند و اعـتبار امر مـختومه به اين معناست كه چنانچه دعوايي قبلا در دادگاه طرح شده باشد و سپس راي قطعي صادر شده باشد ، دوباره نميتوان نسبت به همان دعوي شكايت يا دادخواست تنظيم نمود و درخواست رسيدگي مجدد داشت چرا كه دادگاه قبلا رسيدگي خود را انجام داده است و راي نيز قطعي شده است منوط به وجود شرايطى كه در بالا گفته شد يعني وحدت اصحاب دعوي ، وحدت سبب دعوي و وحدت موضوع دعوي.

اعتبار امر مختومه در امور حقوقي

در قانون آيين دادرسي مدني در جز ايراداتي آمده است كه بايد تا پايان جلسه اول دادرسى طرح گردند و در صورت وارد بودن آن ايرادات ، قرار رد دعوي نسبت به آن دعوي صادر ميشود.

حال اگر وكيل خوانده و يا خود خوانده ، رد دعوي به اعتبار امر مـختومه را تشخيص بدهد بايد تا پايان جلسه اول رسيدگي آن را مطرح نموده تا در صورت وارد بودن موضوع ، قرار رد دعوي صادر شود.

اعتبار امر مـختومه در امور كيفرى

در آيين دادرسى كيفري نيز در موارد موقوفي تعقيب آمده است يعني چنانچه در مرحله دادسرا ، اعتبار امر مختومه وارد تشخيص داده شده و قبلا در خصوص همان موضوع با همان سبب و همان اصحاب دعوي قرار منع تعقيب يا برائت يا راي قطعي صادر شده باشد ، دادسرا اقدام به صدور قرار موقوفي تعقيب مينمايد.