جعاله چیست؟ تعریف و نکات مهم حقوقی

نکات کلیدی و مهم در رابطه با جعاله : در قانون مدنی عقود به دو دسته تقسیم میشوند ؛ عقود معین و عقود نامعین. برای توضیحات بیشتر در ادامه با عدل محور همراه باشید…

عقود نامعین

عقود نامعین آن دسته از عقودی هستند که مطابق ماده ده قانون مدنی و در قالب قرارداد منعقد میشوند و در قانون مدنی برای آن ها تعریف خاصی ارائه نشده است.

عقود معین

عقود معین آن دسته از عقودی هستند که در قانون مدنی فصل مخصوص به خودشان را دارند و برای آن ها احکام مشخص تعیین شده است و چنانچه برخی از احکام مربوط به آن ها رعایت نشود عقود باطله محسوب میگردند.

جعاله یکی از عقود معینی است که در قانون مدنی از ماده 561 به بعد تعریف شده است و برای آن احکام مشخص و معینی تعیین شده است.

جعاله در فرهنگ نامه فارسی با کلماتی نظیر اجرت عامل ، حق العمل ، مزد ، مژدگانی و … تعریف میشود.حال با توجه به این تعریف به بررسی عقد جعاله میپردازیم.

جعاله در قانون مدنی

در فرهنگ عمید جـعاله به معنی اجرت عمل ، مزد و حق العمل میباشد و در ویکی فقه جـعاله اینگونه تعریف میشود که التزام به پرداخت مبلغی معلوم در ازای انجام دادن کاری را جعاله میگویند.

حال مطابق تعاریف بالا جـعاله در قانون مدنی اینگونه تعریف میشود که التزام شخصی به ادا کردن اجرت معلوم در مقابل عملی حال تفاوتی ندارد که طرف معین باشد و یا غیر معین.

مطابق تمامی تعاریف فوق میتوان جعاله را به زبان ساده اینگونه تعریف کرد که هنگامی که شما در مقابل انجام دادن کاری ، اجرتی معلوم به فردی را میدهید ؛ عقد جعاله منعقد شده است.

برای مثال زمانی شما به الف و ب و ج میگویید تا شی گمشده شما را برای شما پیدا کنند و چنانچه این عمل را انجام دهند ، شما مبلغ معینی را به عنوان اجرت به آن ها میدهید.

و یا گاهی با درج آگهی از افراد غیرمعین میخواهید تا شی گمشده شما را پیدا کنند و در ضورت تحویل شی به آن ها مبلغ معینی را به عنوان اجرت اهدا میکنید.

در جعاله کسی که قرار است اجرت بدهد را جاعل میگویند و کسی که اجرت میگیرد را عامل میگویند و اجرتی که این میان رد و بدل میشود را جعل گویند.

اجرت در عقد جـعاله

همانگونه که ذکر شد لازم است که اجرت معینی در مقابل عمل عامل داده شود اما لازم نیست که این اجرت من جمیع جهات معلوم باشد و اگر برای مثال ذکر شود که مقداری از اموالم را در قبال عمل به عامل میدهم و یا ده درصد از مبلغ حسابم را به عامل میدهم نیز صحیح میباشد.

همچنین دقت داشته باشید که در عقد جـعاله ، عامل هنگامی مستحق جعل و یا اجرت میگردد که مال مورد جعاله را تحویل داده باشد و یا عمل مشخص را انجام داده باشد.

برای مثال اگر مال مورد جعاله پیدا کردن وسیله ای باشد با تحویل آن عامل مستحق جعل یا اجرت میگردد و اگر کشت زرعی در زمینی باشد ، صرف کشت عامل را مستحق جعل یا اجرت مینماید.

عمل و عامل در عقد جعاله

همانگونه در تعریف جعاله مطابق قانون مدنی ذکر شد نیازی نیست که عامل معلوم باشد و عامل میتواند معین و یا غیر معین باشد.

همچنین علاوه بر عامل نیازی نیست که عمل نیز عملی واحد و مشخص و معین با کیفیات معینه باشد و عمل میتواند مردد باشد ؛ برای مثال فردی عنوان میکند که هم گوشواره طلا و هم گردنبند او گم شده است و هرکسی آن را پیدا کند اجرت دریافت خواهد کرد.