بایگانی ماه جولای, 2023

محجور کیست؟ برخی لغات و اصطلاحات حقوقی هستند که ممکن است شما هنگامی که به مشکل یا مسئله ای حقوقی برمیخورید با آن مواجهه شوید که وظیفه ما آن است که اصطلاحات و لغات را به زبان ساده برای شما توضیح دهیم.

یکی از این لغات که اتفاقاً خیلی کاربردی نیز در علم حقوق میباشد “محجور” بوده که در این مقاله که به کمک وکلای متخصص گروه وکلای عدل محور نگارش شده است در خصوص آن به شما توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.

اهلیت به چه معناست؟

هر انسانی زمانی که به دنیا می آید دارای حقوقی است و در جامعه و در قانون حق و حقوقی برای او قائل هستیم.

به حقی که انسان برای دارا شدن این حقوق دارد اهلیت تمتع و به حقی که انسان برای اجرایی شدن و اجرایی کردن این حقوق دارد. اهلیت استیفاء میگویند.

حجر به چه معناست؟

در معنای لغوی و مطابق آنچه که در لغتنامه های فارسی ترجمه شده است. حجر به معنای منع و بازداشتن بوده و در معنای حقوقی به معنای نداشتن اهلیت استیفاست!

یعنی فرد توانایی لازم برای اجرایی کردن حقوق خود را ندارد. که مبنای این اهلیت استیفاء قوه درک و شعور انسان میباشد که محجور ین در واقع افرادی هستند. که قوه درک و تمیز خوب از بد را ندارند و دارای اهلیت استیفاء نمیباشند.

محجور بنا بر حکم قانون یا نمیتوانند حقوق و امور قانونی مختص به خود را رعایت کنند. و یا باید آن را به کمک فرد دیگری نظیر قیم یا ولی یا امین انجام بدهند.

محجورین چند دسته هستند؟

به طور کلی باید گفت که مطابق علم حقوق،محجورین به سه دسته تقسیم میشوند

• مجانین
• افراد غیر رشید
• خردسالان

چه کسانی محجور هستند؟

مطابق آنچه که در بند فوق گفته شد محجورین نیز به سه دسته تقسیم میشوند که عبارتند از:

• افراد صغیر

صغیر فردی است که هنور به سن بلوغ نرسیده باشد و در واقع به کودکان و خردسالانی گفته می شود. که هنوز شعور و درک کافی برای تشخیص خوب از بد و منفی از مثبت را ندارند. اصولاً به دختران زیر 9 سال و پسران زیر 14 سال،صغیر گفته میشود. که خود سغیر به دو بخش صغیر ممیز و صغیر غیر ممیز تقسیم میگردد.

صغیر غیر ممیز صغیری است که به هیچ عنوان توانایی تشخیص خوب از بد را ندارد. نظیر کودکان و خردسالان 1 الی 3 ساله و صغیر ممیز فردی است. که تا حدودی میتواند خوب از بد را تشخیص دهد. اما نه به طور کامل و این افراد برای انجام حقوق قانونی خود نیاز به اذن یا تنفیذ ولی یا قیم خود دارند.

• افراد سفیه

برای سفیه بودن سن و سال مشخصی در قانون در نظر گرفته نشده است. و سفیه بودن ارتباطی به سن و سال ندارد. حتی ممکن است فردی 60 ساله باشد. اما سفیه بوده باشد و معاملات او غیرنافذ محسوب گردد.

افراد سفیه افرادی هستند که حقوق غیرمالی خود را میتوانند انجام دهند. نظیر ازدواج کردن اما در حقوق مالی خود فاقد قوه درک و شعور هستند. و توانایی تحلیل اقتصادی ندارند و گاهاً ممکن است زمین و یا اموال خود را که ارزشی بالای یک میلیارد داشته باشد به مبلغ یک میلیون تومان معامله کنند. یا اموال خود را در ازای مبلغی ناچیز هبه نمایند و معاملات افراد سفیه نیاز به تنفیذ ولی یا قیم آنان دارد.

• مجانین

مجانین یا افراد مجنون یا افرادی که در زبان ساده به آنان دیوانه گفته میشود افرادی هستند که مطابق نظریه پزشکی قانونی برای آنان حکم مجنونیت گرفته شده باشد. و افرادی هستند که دارای تعادل روانی نبوده و عقل آنان زائل شده است که مجانین نیز خود به دو بخش مجنون ادواری و مجنون دائمی تقسیم میشوند. که بهتر است برای تمامی این افراد حکم حجر گرفته شود تا بعداً در معاملات دچار مشکل نشوند.

در این مقاله قصد داریم به شما عزیزان در خصوص ورشکستگی توضیح دهیم. اینکه در چه صورتی تاجری که ورشکسته میگردد. به مجازات جزایی محکوم میگردد. و آیا این مجازات جزایی نظیر جزای نقدی یا حبس یا … اجباری است و یا اختیاری. ! پس با ما همراه باشید.

تعریف ورشکستگی

در قدم اول شما باید بدانید که ورشکسـتگی مخصوص تجار میباشد.

تاجر کسی است که شغل معمولی او و امرار معاش او فعالیت های تجارتی باشد. و هرگاه شخص تاجر از تادیه دیون خود ناتوان باشد ، به ورشکستگی محکوم میگردد.

ورشکستگـی شامل افراد عادی نمیگردد و افراد عادی چنانچه از تادیه دیون خود ناتوان گردند. باید دعوی اعسار را در محاکم قضائی مطرح کنند.

احکام جزایی ورشکستگی

ورشکستگی در دو صورت شامل احکام جزایی میباشد. ورشـکستگی به تقصیر که صدور حکم جزایی برای آن اختباری بوده و ورشکـستگی به تقلب که صدور حکم جزایی در خصوص آن اجباری میباشد که در ادامه به توضیح آن میپردازیم.

ورشکستگی به تقلب

مواردی که شامل ورشـکستگی به تقلب میشود در قانون تجارت تعریف شده است که شامل موارد زیر میگردد:

1. تاجر از قصد و عمد دفاتر تجاری خود را (روزانه،کل،دارایی و …) مفقود کرده باشد.
2. تاجر از عمد دارایی خود را مخفی کرده باشد و یا از طریق معاملات صوری از بین برده باشد.
3. از طرق متقلبانه قروض خود را بیشتر از مزان اصلی آن نشان داده باشد.

مجازات ورشـکستگی به تقلب

مجازات ورشکستـگی به تقلب حبس از یک سال تا پنج سال میباشد و حبس تعزیری درجه 5 به حساب می آید.

ورشکستـگی به تقصیر

موارد ورشکستگی به تقصیر به دو بخش اختیاری و اجباری تقسیم میشود.

ورشکستگـی به تقصیر اختیاری به شرح زیر در قانون تجارت تعریف میگردد:

1. چنانچه تاجر برای دیگری تعهداتی را تعهد نموده باشد که برای او و در شرایط او فوق العاده بوده باشد.
2. تاجر ظرف 3 روز مطابق وظیفه خود ، توقف خود را اعلام نکرده باشد.
3. تاجر دفتر نداشته و یا دفاتر او بی ترتیب بوده باشند.

ورشکستگی به تقصیر اجباری به شرح زیر تعریف میگردد:

1. تاجر مخارج فوق العاده ای را در شرایط عادی انجام داده باشد.
2. تاجر تجارت پر رسیک و موهومی را انجام داده باشد.
3. تاجر پس از تاریخ توقف خود قروض خود را تادیه کرده باشد
4. تاجر خریدی بالاتر از مظنه روز و یا فروشی نازل تر از مظنه روز انجام داده باشد.

مجازات ورشـکستگی به تقصیر

چنانچخ تاجر به مجازات ورشکستگی به تقصیر محکوم گردد به حبس از شش ماه الی دو سال محکوم میشود.

تاثیر قوه قاهره بر تعهدات : قوه قاهره یا شرایط ” فورس ماژور ” شرایطی است که خاص ، غیر قابل پیش بینی و اجتناب ناپذیر میباشد. یعنی چه؟

یعنی شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره شرایطی است که به صورت ناگهانی پیش می آید. و هیچ فردی نمیتوانسته وجود و ایجاد آن شرایط را پیش بینی نماید و شرایط پیش آمده نیز به صورتی نبوده است. که بتوان از وجود یا ایجاد آن جلوگیری کرد. همچنین شرایط فورس ماژور یا همان قوه قاهره نیز شرایطی است که عامل ایجاد آن نیروی انسانی نبوده و بنا به دلایلی خارج از نیرو و فشار انسان به وجود آمده است.

چنانچه بخواهیم برای شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره مثال های متعددی بزنیم از مهم ترین این شرایط میتوان به همه گیری و شکل گیری ویروس کرونا اشاره کرده. که برهم خوردن نظم جهانی و تغییر شکل بسیاری از مشاغل و کسب کار ها را به همراه داشت.

اما برای شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره مثال واضح و مصادیق مشخصی وجود ندارد. و میتوان هر حادثه ای را که شرایط فوق را داشته باشد. به آن تعمیم داد. و از شرایطی که در قرارداد ها یا تعهدات برای شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره پیش بینی شده است استفاده نمود.

در این مقاله در خصوص آنکه شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره بر تعهدات و قراردادهای ما چه تاثیری میگذراند صحبت خواهیم کرد. و تاثیر این شرایط بر تعهدات را بررسی میکنیم. پس با عدل محور همراه باشید.

فورس ماژور در تعهدات

تعهد در معنای لغوی خود به معانی مختلفی تعبیر شده است. که مهم ترین و مرتبط ترین آنان با بحث عبارتند از پیمان،تقبل،عهده،عهده دار شدن و در معنا و اصطلاح حقوقی نیز هر تعهدی دارای دو طرف میباشد. که یک طرف آن متعهد یعنی کسی که انجام دادن و یا عدم انجام کاری را قبول کرده است میباشد. و در طرف دیگر آن،متعهد له یعنی کسی که آن عمل و یا عدم انجام عمل به نفع او انجام میشود قرار دارد.

به زبان ساده تر تعهدات حقوقی یعنی یک فردی وظیفه انجام دادن یا عدم انجام کاری را به نفع طرف دیگر با توافق میان خودشان ، به عهده میگیرد.

حال گاهی ممکن است به دلیل وجود شرایط غیر قابل پیش بینی و اجتناب ناپذیر و خارجی و بدون دخالت عامل انسانی و بدون تقصیر شخص متعهد،فرد نمیتواند به وظیفه ی خود عمل کند. و در واقع به دلیل شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره انجام تعهد معلق میماند.

سوالی که در این بین به وجود می آید آن است. که آیا در این حالت یعنی در حالت شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره،آیا متعهدله میتواند بابت عدمانجام تعهد از متعهد خسارت بگیرد. و یا قرارداد موجود را فسخ نماید؟با ما همراه باشید.

تاثیرات قوه قاهره بر تعهدات

چند حالت مختلف

در شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره ممکن است حالات مختلفی پیش بیاید که چندین حالت از حالات مختلف آن به شرط زیر میباشند:

• شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره به نحوی باشد که متعهد دیگر نتواند به مفاد تعهد خود عمل نماید.

به عنوان مثال تعهدی مبنی بر ورود کالایی به کشور به صورت قرارداد در آمده است. و سپس قانون تغییر کرده. و ورود آن کالا به کشور برای همیشه ممنوع میگردد. در این حالت امکان اجبار متعهد نیز وجود نداشته و حتی امکان دریافت خسارت نیز وجود ندارد. مگر آنکه متعهد له بتواند تعلل و تقصیر متعهد در اجرای تعهد را اثبات نماید.

• شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره به نحوی باشد که متعهد برای مدت کوتاهی نتواند تعهد خود را اجرا نماید.

حالتی را در نظر بگیرید که میان شصی و موسسه آموزش زبان انگلیسی تعهدی مبنی بر آموزش زبان وجود دارد. اما موسسه به علت شیوع ویروس کرونا برای مدت سه ماه تعطیل میگردد. و در این سه ما موسسه نمیتواند به آموزش زبان انگلیسی بپردازد. در این حالت شخص زبان آموز میتواند برای فسخ قرارداد و یا صبر تا زمان بر طرف شدن مانع،یکی از آن ها را انتخاب نماید.

مشاوره حقوقی با عدل محور

به طور کلی در خصوص شرایط فورس ماژور یا قوه قاهره باید اذعان داشت که اثبات این شرایط با دادگاه بوده و دادگاه پس از بررسی و مرور اتفاقاتی که به وقوع پیوسته است. در خصوص فسخ،انحلال،دریافت خسارت و … برای متعهد و تعهد تصمیم گیری مینماید.

دعوای متقابل و شرایط پیش بینی شده آن در قانون : هرزمانی که مشکلی برای شما عزیزان و همراهان پیش بیاید. و شما بخواهید مشکل پیش آمده را از طریق مراجع قضایی و محاکم قضایی نظیر دادگاه های حقوقی و یا کیفری ، شوراهای حل اختلاف ، دیوان عدالت اداری و … پیگیری کنید. به راحتی میتوانید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست یا شکوائیه خود را ثبت نمایید.

اما چنانچه وکیل نداشته باشید و یا از کمک وکیل یا مشاور حقوقی خبره و زبردست و متخصص در حوزه دعوی خود کمک نگیرید. ممکن است در این بین با اصطلاحات حقوقی رو به شوید که شما را سردرگم سازد و گاهاً رفتاری را از خود نشان دهید. که به ضرر شما ختم شود.

یکی از این اصطلاحات که در این مقاله به شما توضیح خواهیم داد. دعوای متقابل بوده که پیشنهاد ما به شما پس از مطالعه این مقاله ، استفاده از وکیل یا مشاوره حقوقی متخصص گروه وکلای عدل محور در زمینه پرونده خود کمک بگیرید.

دعوای متقابل چیست؟

قانون آیین دادرسی مدنی در تعریف دعوای متقابل اینگونه عنوان مینماید که

” خوانده می تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوی نماید. چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشا بوده یا ارتباط کامل داشته باشد. دعوا متقابل نامیده شده و رسیدگی می شود “

آنچه که از تعریف فوق استنباط میگردد آن است که دعوای متقابل دعوایی است در مقابل دعوای خواهان ، اقامه میگردد.
دعوای متقابل باید از سمت خوانده مطرح شود  و باید منشاء آن با دعوایی که خوانده مطرح کرده است یکی بوده باشد. و یا با دعوی ارتباط کامل داشته باشد.

منشاء واحد یا ارتباط کامل به چه معناست؟

گاهی ممکن است دو دعوای مطرح شده با یکدیگر منشاء واحدی داشته باشند. ولی ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند و گاهی نیز ممکن است با یکدیگر ارتباط کاملی داشته باشند. اما منشاء واحدی نداشته باشند و گاهی ممکن است هر دو شرط یعنی هم منشاء واحد و هم ارتباط کامل را داشته باشند.

به عنوان مثال ممکن است در دعوای بین زوج و زوجه ، زوجه دعوای نفقه را مطرح نموده باشد. و در مقابل زوج دعوای عدم تمکین را مطرح نماید.

یا ممکن است زوجه دعوای نفقه فرزند را مطرح و زوج دعوای اثبات نسب را مطرح نماید.

همچنین گاه در دعاوی قراردادی ممکن است طرف اول قرارداد دعوای مطالبه خسارت ناشی از عدم انجام قرارداد را مطرح نماید. و در مقابل ، طرف دوم قرارداد دعوای فسخ قرارداد را مطرح نماید.

این دعاوی همگی یا با یکدیگر دارای منشاء واحد (قرارداد) بوده و یا با یکدیگر ارتباط کامل را دارا هستند.

دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای تقابل

دعوای تقابل در زمره دعاوی طاری قرار میگیرد و دعاوی طاری در صلاحیت دادگاهی هستن.د که به دعوای اصلی رسیدگی میکند. پس با توجه به این موضوع دعوای متقابل در همان دادگاهی رسیدگی میشود. که دعوای اصلی در آن رسیدگی میگردد.